Терроризм ва экстремизм ҳамчун таҳдид ба амнияти ҷаҳонӣ

Дар ҷаҳони муосир, терроризм ва экстремизм ба яке аз ҷиддитарин хатарҳо ба амнияти давлатҳо, ҷомеа ва шаҳрвандон табдил ёфтаанд. Ин зуҳурот натанҳо суботи сиёсиву иқтисодиро зери хатар мегузорад, балки ба арзишҳои умумибашарӣ, ҳуқуқи инсон ва рушду тараққиёти давлатҳо низ таъсири манфӣ мерасонад.

Мафҳум ва моҳияти терроризм ва экстремизм

Терроризм – истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди он бо мақсади тарсонидани аҳолӣ, расидан ба ҳадафҳои сиёсӣ, мазҳабӣ ё идеологӣ мебошад. Он тавассути амалҳои харобиовар, ҳамлаҳо ба аҳолии осоишта, муассисаҳои давлатӣ ва ҷамъиятӣ амалӣ мегардад.

Экстремизм – ҷонибдорӣ ва талош барои татбиқи андешаҳои ифротӣ, ки бо зӯроварӣ ва радди гуногунандешӣ алоқаманданд. Экстремизм метавонад дар шакли сиёсӣ, динӣ, этникӣ ва иҷтимоӣ зуҳур кунад.

Омилҳои асосии густариши терроризм ва экстремизм

1. Сабабҳои иҷтимоӣ ва иқтисодӣ – сатҳи баланди бекорӣ, камбизоатӣ ва нобаробарии иҷтимоӣ метавонанд сабабгори шомилшавии ҷавонон ба гурӯҳҳои ифротӣ гарданд.

2. Омилҳои сиёсӣ – ноустувории сиёсии кишварҳо, набуди адолати иҷтимоӣ ва сӯиистифодаи мансабдорони давлатӣ метавонанд муҳити муносибро барои густариши терроризм фароҳам оваранд.

3. Таъсири идеологӣ ва динӣ – истифодаи нодурусти таълимоти динӣ ва паҳн кардани ақидаҳои ифротӣ бо мақсади ҷалби мардум ба ҳаракатҳои террористӣ.

4. Технология ва расонаҳо – истифодаи интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ барои таблиғоти ифротгароӣ ва ҷалби ҷавонон ба гурӯҳҳои ифротӣ.

Таъсири терроризм ва экстремизм ба ҷомеа

Бесуботии сиёсӣ ва иқтисодӣ.

Хисороти зиёди ҷонӣ ва молиявӣ.

Фазои тарсу ноамнӣ дар байни мардум.

Таъсири манфӣ ба рушди илм, фарҳанг ва муносибатҳои байналмилалӣ.

Роҳҳои мубориза бо терроризм ва экстремизм

1. Таҷлили ғояҳои маърифат ва таҳаммулпазирӣ – баланд бардоштани сатҳи маърифати ҷомеа, хусусан ҷавонон, оид ба оқибатҳои хатарноки ифротгароӣ.

2. Тақвияти ҳамкории байналмилалӣ – муборизаи муштарак бо терроризм тавассути сохторҳои байналмилалӣ ва табодули маълумот байни кишварҳо.

3. Мустаҳакам намудани амният ва назорати сарҳадҳо – пешгирии воридшавии шахсони ифротгаро ва таъмини амнияти дохилӣ.

4. Такмили қонунгузорӣ – татбиқи қонунҳои қатъӣ барои пешгирӣ ва муҷозоти фаъолияти террористӣ.

5. Баланд бардоштани сатҳи иқтисодӣ ва иҷтимоӣ – фароҳам овардани ҷойҳои корӣ ва дастгирии ҷавонон барои кам кардани сабабҳои иҷтимоие, ки онҳоро ба гурӯҳҳои ифротӣ мебаранд.

Хулоса

Терроризм ва экстремизм на танҳо мушкили як кишвар, балки таҳдиде ба амнияти тамоми ҷаҳон мебошад. Барои мубориза бо ин зуҳуроти хатарнок, ҳамкории зичи давлатҳо, ҷомеа ва шаҳрвандон зарур аст. Танҳо бо роҳи маорифпарварӣ, таҳкими арзишҳои инсондӯстона ва таъмини адолати иҷтимоӣ метавонем ҷомеаи солиму амнро бунёд кунем.

Нигматов Ҷумахон-директори Маркази хизматрасонии иҷтимоии МИҲД-и шаҳри Левакант